Familieboek Remmers - Moorlag

Deze website is een digitale weergave van het familieboek dat Charlotte Van Vrede-van der Hoeven en Fokko Remmers in de jaren '80 maakten met de familiegeschiedenis van Fokke Remmers en Geppien Moorlag.
Het werd gemaakt ter gelegenheid van de 90e verjaardag van de jongste zoon Karsien Remmers.
Alle nazaten kregen een map uitgereikt met het resultaat van het onderzoek.
Door de huidige verworvenheden van internet en digitalisering en het inscannen van een deel van de originele foto's kon de informatie nog verder worden uitgebreid.
Geert Jan Pottjewijd januari 2022

INLEIDING
Al jarenlang vraagt mijn nichtje Deborah van der Hoeven mij wat te vertellen over haar (=mijn) familie. Ik beloofde dat steeds vaag, maar kwam er niet toe.
In december 1983 stierf mijn vader. Hij bewaarde altijd alles. Dat betekende dat zijn nalatenschap heel wat foto's, brieven e.a. familiepapieren bevatte.
Ik heb dat meegenomen en thuis zorgvuldig opgeborgen. In een ordelijke bui ben ik gaan sorteren. Al het materiaal werd in 4 porties verdeeld, 1 voor elke grootouder + familie.
De portie van Jantje Remmers bleek nogal wat boeiende brieven van haar en van Karsien te bevatten en ook nog wat foto's.
Inmiddels waren onze 3 kinderen definitief het huis uit. Eindelijk kwamen we er eens toe om in mei een paar dagen in Drente te gaan fietsen. Na afloop bezochten we oom Karsien en tante Jo.
We waren er in 18 jaar niet geweest. We troffen een glasheldere oudoom van bijna 90 jaar aan. Toen besefte ik dat hier de kans van mijn leven was en ik geen enkel excuus had om niet de familiegeschiedenis op te schrijven. Oom Karsien vond het een reuze idee.
Ook hij had veel bewaard. Hij gaf me alle adressen van de familieleden.
Maar hoe pak je zo iets aan? Ik kende bijna niemand.
Toen belde een mij volkomen onbekende op: Fokko Remmers uit Hengelo. Oom Karsien had hem over het plan ingelicht en hij wilde meedoen. Zo snel mogelijk gingen Kees en ik met ons materiaal naar Hengelo.
Het klikte meteen tussen Fokko en Henny en ons. We zaten op precies dezelfde golflengte en hebben veel interessen gemeen..Bovendien hadden zij al aan voorouderonderzoek gedaan, m.n. archieven bezocht. Ook is Fokko een goede fotoamateur.
Hij kan o.a. oude foto's reproduceren, wat perspektieven opende. Henny kan het oude Duitse handschrift in archieven lezen.
Vanaf die dag liep ons projekt als een trein. Inspiratie putte ik uit het beroemde en fascinerende boek "Montaillou" door le Roy Ladurie, d.w.z. ik nam grofweg de indeling over en ook de verwijzingen.
Alle informanten hebben een codenr.Als 1 persoon iets gemeld heeft, wordt haar/zijn codenr. vermeld. Als meerderen het vermeld hebben is geen codenr. gebruikt. Hierdoor kon ik de mensen zoveel mogelijk zelf aan het woord laten, vaak letterlijk.
Ik koos voor de methode "vlees op de skeletten'.', d.w.z. voor karakter- en levensbeschrijvingen i.p.v. droge feiten en jaartallen.
Alle kleinkinderen van Fokke Remmers en Geppien Moorlag kregen een rondschrijven met het verzoek materiaal in te leveren voor een "familieboek" t.g.v.de 90e verjaardag van oom Karsien, op 14.2.1986.
De reakties kwamen traag op gang. Nogal wat familieleden hebben moeite iets op te schrijven. De persoonlijke benadering werkt beter.
In november besteedde Kees en ik er een korte vakantie er aan. We opereerden vanuit hotel Homan in Sellingen. Op de heenweg bezochten we Jan en Eppie Soetekouw in Zwolle. De "buit" aan informatie en foto's was hier enorm.
Kennelijk heeft Eppie Remmers veel mèt haar dochter gepraat.' Bovendien kan Eppie jr. goed en ter zake vragen beantwoorden. Verder bezochten we Jaap en Annie Dijks in Emmen. Jaap weet vooral veel van zakelijke afhandelingen.
De 2e dag gingen we samen met Fokko en Henny Duitsland in om Lynesche, Vellage en Stapelmoor te bezoeken. In Stapelmoor kamden we het hele archief uit op zoek naar relevante gegevens over onze voorouders.Fokko heeft daar gefotografeerd.
De 3e dag werden in Vlagtwedde boeken over de streek aangeschaft en is oom Karsien de hele dag grondig ondervraagd. Ook hij kan goed en bondig antwoorden.
Gelukkig heeft hij het overleefd en er geen nadelige gevolgen van ondervonden. In de avonden werd nog gepraat met Jan en Dina Kruize en Eppo en Marietje Koolhof.
De 4e dag bezochten we Jan en Dina, verder Hero en Jantje Remmers in Westerbork.
Met een schat aan gegevens togen we huiswaarts. Het schrijven kon beginnen.
Het liep allemaal wel. Alleen vond ik het moeilijk om iets over mensen te schrijven, die ik niet gekend heb en over wie vrijwel niets is ingeleverd, met name over Mine en Derk.
Gelukkig wist Herman Wilken me over deze hobbel heen te helpen.
Over Grietje werd door haar kinderen vrijwel niets ingeleverd, zodat 't kort moest blijven. Ondertussen werd er druk gecorrespondeerd tussen Vlagtwedde en Aerdenhout.
Oom Karsienbeantwoordde geduldig en uitvoerig lange vragenlijsten. Fokko was druk bezig foto's te reproduceren en Henny zette zich aan de moeizame taak de archieffoto's te ontcijferen.
Een moeilijkheid was nog dat er voortdurend informatie binnendruppelde voor hoofdstukjes, die ik al af had. Ik probeerde dit dan alsnog ergens anders tussen te frommelen.
Al doende begreep ik dat dit boek niet iets definitiefs zou worden. Zo kwam het idee bij me op het in de vorm van een multo-map aan te bieden. Zo kan ieder het met eigen materiaal aanvullen.
Bovendien vragen roepen steeds weer nieuwe vragen op. Zelf wil ik bepaalde onderdelen nog uitdiepen, zoals Jantje, de afstamming van Elizabeth Fokken Remmers en misschien die van Geppien Moorlag.
Uiteindelijk is er veel te veel materiaal ingeleverd. Daarom is niet alles verwerkt, soms omdat ik het niet ter zake vond, of niet wist waar ik het laten moest, of "omdat het de familie naar beneden haalt", om met de woorden van oom Karsien te spreken.
Toch heb ik erg mijn best gedaan er een waarheidsgetrouw verhaal van te maken. Dat werd vergemakkelijkt doordat ik als Hollandse en iemand van een jongere generatie een betrekkelijke buitenstaander ben.
Het werd een race tegen de tijd, we wilden het op 14.2.1986 af hebben. Dit heeft wel sporen nagelaten. De lezer vergeve het mij, hij/zij verbetere zelf de tikfouten.
Al met al is het hoofdzakelijk het verhaal geworden van Karsien Remmers, met Eppie Weijl als goede tweede. Ook alle andere inbrengers wil ik hartelijk danken.
Speciaal wil ik danken Henny, Kees en Fokko, die zich alle 3 zeer ingespannen hebben dit tot een goed einde te brengen.
Het zal hiermee gaan als met de boeken van Lou de Jong: na publicatie komen de reakties. Ik hoop zeer dat de lezers de moeite zullen nemen te reageren door aanvullingen in te leveren.

Charlotte van Vrede
Aerdenhout, 1 januari 1986

Geraadpleegde boeken:

INHOUD

  1. kaart gebied rondom Bourtange
  2. overzicht FR + GM, de kinderen en kleinkinderen + codenummers
  3. Fokke Remmers, uiterlijk, karakter, afkomst, overlevering
  4. Geppien Moorlag, uiterlijk, karakter en afkomst
  5. Het leven van FR en GM
    1. Huis en huishouden in Vlagtwedde
    2. Werk
    3. De Weite
    4. De boerderij in Stakenborg
    5. De kleinkinderen en achterkleinkinderen
    6. Amusement
    7. Humor in de familie
  6. Jantje
  7. Hero Geert
  8. Elizabeth
  9. Derk
  10. Harmina
  11. Helena Gesina
  12. Wupke Zwaantina
  13. Grietje Henderika
  14. Karsien
  15. Eppie
  16. Conclusie
  17. Collages van foto's van familieleden nu


CONCLUSIE
Echte conclusies zijn niet te trekken. De informatie over de nazaten van Grietje is vrijwel 'nihil, die over die van Derk summier.
Hierbij is Grietje c.s. buiten beschouwing gelaten.
Nazaten van Geppien Moorlag en Fokke Remmers kennen elkaar nog redelijk goed, beter dan in een doorsnee familie. De oorzaak lijkt te zijn:
1) dat iedereen met zo veel plezier terugdenkt aan het grootouderlijk huis,
2) de wetenschap dat GM en FR uitzonderlijke mensen waren: zij een perfekt mens, hij een "figuur".
3) de belangrijke rol, die Betsie en Karsien in het familieleven speelden,
4) de plaats, die de "familiezieke" Karsien en zijn vrouw Jo nu innemen, daarbij het feit dat zij in het oude huis wonen, wat trekt.; bovendien zijn zij bepaald geen oude zeurpieten, maar 2 flinkerds, die overal over kunnen meepraten.
Sommige ondervraagden spraken over een "echte Remmers".
Bestaat er een type Remmers? Uit de informatie blijkt dat de oude generatie: hardwerkend, autoritair, handig, zuinig, gastvrij was, interesse had in planten en dieren, niet erg godsdienstig was, hogerop wilde.
De mannen waren zeer pro Duits, interesse in techniek hadden.
De vrouwen waren schoon, bazig, fel en "jammerden" (6.2).
Wat is de indruk van de huidige generatie? De nazaten zijn: hardwerkend, de overgrote meerderheid werkt, de gepensioneerden zijn ook druk bezig.
gastvrij,
vriendelijk,
handig,
schoon,
nogal traag,
houdt van tuinieren.

Fokke Remmers was een Duitser van geboorte en heeft altijd de Duitse nationaliteit behouden, bleef ook zeer pro Duits.
Dit duidt op zich minder betrokken voelen met Nederland en is waarschijnlijk in een aantal opzichten een negatieve factor geweest.
Hij was in velerlei opzicht behoudend, zoals veel mensen, die in het buitenland wonen.
Vooral zijn zonen lijken daarvan het slachtoffer geweest te zijn. Geen van drieën kreeg een opleiding buiten de familiekring.
Er kunnen verschillende oorzaken zijn: niet een duvelstoejager mogen zijn voor een ander(10.1)
Omdat hij ze niet kon missen, hij ze niet aan een ander toevertrouwde, er geen scholen waren, er geen geld voor scholen was, hij het niet nodig vond?).
Alleen Derk rebelleerde en maakte zich los uit het familiebedrijf, wat hem kennelijk niet in dank werd afgenomen.
Anderzijds kregen 2 dochters wel de kans een goede opleiding te volgen. Misschien speelde gewoon de traditie een rol: een opleiding kreeg je thuis.
Uit alles blijkt dat een groot gezin onderhouden en groot brengen een zeer grote inspanning geweest is.
Geen van de 10 kinderen heeft het nagevolgd. Jantje wilde maar 1 kind. Hero is laat getrouwd, Betsie wilde helemaal niet.
Derk kreeg wel een groot gezin, maar was duidelijk een buitenbeentje, dus op dit gebied misschien ook.
Mine, Leentje, Wupke en Eppie kozen klaarblijkelijk voor een klein gezin. Grietje was weer een ander geval, vanwege haar geloof.
Het grote gezin is waarschijnlijk wel voordelig geweest voor GM en FR vanwege de vele werkkrachten, die het grote aantal kinderen opleverde.
Het leven zelf van GM en FR was niet uitzonderlijk, ofschoon het toch wel uitzonderlijk genoemd mag worden dat onder vrij primitieve omstandigheden 10 kinderen tot 10 gezonde volwassenen worden grootgebracht.
Het was een leven van lief en leed.. Het boeiende is dat hun leven een tijd weerspiegelt.
Extra interessant wordt het gemaakt doordat zij geboren werden in een achtergebleven en geïsoleerd gebied, dat tijdens hun leven tot ontwikkeling kwam.
Het nageslacht van Geppien Moorlag en Fokke Remmers telt (1986):
10 kinderen,
23 kleinkinderen,
54 achterkleinkinderen,
55 achterachterkleinkinderen.

Nageslacht van Fokke Remmers (20 juli 1847 - 13 oktober 1941) en Eppien Moorlag (8 september 1852 - 23 november 1940) zij huwden op 27 april 1875. Verhaal van hun huwelijk

1. Jantje qeboren 11.02.1976 overleden 12.09.1933— gehuwd op 03.06.1905 met Bernardus van Wijk geboren 5.12.1871 te Emmen overleden 30-01-1946 te Emmen
   1.1. Wilhelmina Carolina Eppina van Wijk (Mien) 1906-1979
          1.1.1 Johanna Charlotta v.d.Hoeven (Charlotte) 1936
2. Hero Geert geboren 10.7.1878—overleden 12.4.1919 gehuwd op 15.04.1918 met Johanna de Groot overleden op 29-12-1953 te Bourtange
3. Elizabeth (Betsie) geboren 27.02.1881 - overleden 28.04.1947 niet gehuwd geweest
4. Derk geboren 09.03.1883 overleden 11.08.1965 gehuwd op 06-03-1916 met Jantien Draayer 29.4.1893-06.11.1918 en daarna gehuwd op 05-01-1920 met Anna Elling 18.3.1903-01.02.2000
   4.1. Fokko Remmers 1917 (1)
   4.2. Jan Remmers 1920 (2)
          4.2.1 Ineke Remmers (1955)
          4.2.2 Anja Remmers (1961)
   4.3. Geppienus Remmers 1923 (2)
   4.4. Hero Geert Remmers 1925 (2)
   4.5. Janna Remmers 1930 (2)
5. Harmina (Mina) geboren 23.05.1885 - overleden 05.03.1973 gehuwd met Gerhardus Wilken 31.01.1883 - 29.10.1950
   5.1. Fokko Wilken 1915
   5.2. Herman Wilken 1917
   5.3. Eppie Wilken 1920
6. Helena Gesina (Leentje) geboren26.08.1887 - overleden 19.01.1968 gehuwd met Roelof Dijks 10.04.1886 - 27.04.1965
   6.1. Jacobus Roelof 1915-1920
   6.2. Geppina Fokkoba (Eppy) 1921
   6.3. Jakobus Roelof (Jaap) 1924
7. Wupke Zwaantina geboren 31.07.1890 - overleden 02.03.1978 gehuwd op 22.05.1919 met Frederik Koolhof
   7.1. Folko Hero Geert 1920-1967
   7.2. Eppo Koolhof 1922
8. Grietje Henderika  geboren 27.03.1893 - overleden 16.10.1964 gehuwd met Carel van de Leur 18.03.1892 - 18.08.1973
   8.1. Greta van de Leur
   8.2. Loeki (ov.) ,,
   8.3. Trudo ,,
   8.4. Faust ,,
   8.5. Marcel ,,
9. Karsien geboren 14.2.1896 - overleden 03.04.1993 gehuwd op 24.03.1943 met Jaapkina Mik (Jo) 12.1.1908 - 03-03-1992
   9.1. Weertdina Geppiena (Dina) Remmers 8.11.1944
10. Eppie geb. 25.1.1899—ov. 21. 1.1973 -r Klaas Weyl 9.10.1896-5.12.1982
   10.1. Eppie Weyl 1919
   10.2. Fokko Weyl 1922


Remmers-familiedag 1986